ارزیابی تنوع ژنتیکی در اکوتیپ‌های یونجه‌ زراعی (Medicago sativa L.) نواحی مرکزی و شرقی ایران با استفاده از نشانگرهای‌ ریزماهواره

در این آزمایش، 33 توده یونجه زراعی از نواحی مرکزی و شرقی ایران با استفاده از نشانگرهای‌ ریزماهواره مورد ارزیابی قرار گرفتند. دی.‌ان.‌ای ژنومی استخراج شده از نمونه‌های گیاهی، با 10 جفت آغازگر ریزماهواره، تحت واکش زنجیره‌ای پلیمراز قرار گرفته و محصولات این واکنش‌ها روی ژل پلی اکریلامید واسرشته ساز، الکتروفورز شدند. در مجموع، 62 نوار نمره‌دهی شده و 52 نوار متفاوت با متوسط پنج نوار در هر لوکوس شناسایی شدند. درصد چند شکلی با میانگین 64/80 از 5/62 درصد برای آغازگر MTIC 250 با کمترین درصد چند شکلی تا 100درصد در آغازگر ENOD 20 با بیشترین درصد چند شکلی، متغیر بود. میانگین میزان اطلاعات چندشکلی (PIC) در توده‌های مرکز و شرق ایران، 61/0 محاسبه شد. نشانگر ENOD20 و MAL369471 بیشترین (78/0 و 83/0) و کمترین (37/0 و 34/0) مقدار PIC را به ترتیب، در دو جمعیت مرکز و شرق داشتند. تنوع ژنی نی (H) نیز در هر دو جمعیت مرکز و شرق به ترتیب 29/0 و 3/0 و شاخص اطلاعاتی شانون به ترتیب 45/0 و 46/0 محاسبه شدند. همچنین روابط ژنتیکی بین نمونه‌ها با استفاده از ضریب تشابه دایس محاسبه و دندروگرام حاصل با استفاده از روش UPGMA ترسیم گردید. نتایج این تحقیق نشان داد که با وجود شباهت بسیار زیاد بین دو جمعیت مرکز و شرق از نظر ساختار ژنتیکی، تنوع بسیار بالایی بین افراد وجود داشت. این تنوع زیاد ممکن است نتیجه‌ دگرگشن بودن گیاه یونجه (10 درصد خودگشنی)، فعالیت حشرات (به خصوص زنبور‌ها) و انتقال دانه گرده بین ارقام ‌باشد. تشابه ژنتیکی بین جمعیت‌های مورد مطالعه در این تحقیق، می‌تواند ناشی از تعادل ژنتیکی به وجود آمده طی صدها سال‌ کشت یونجه در ایران و جابجایی بذرها بین مناطق مختلف ایران باشد.